Din gününün xüsusiyyətləri

Allah dərgahında yerin, göyün və insanın yaradılışı nə qədər asandırsa, qiyamət gününün gerçəkləşməsi də bunlar qədər asan olacaq. Quranda hesab və cəza gününün gerçəkləşməsi “şübhəsiz” və “mütləq” kəlmələri ilə bildirilir. Mütləqlik bildirən bu sözlər möminlərin axirət qarşısındakı qorxusunu və dünyadakı cəhdini, səyini artırarkən inkarçıların qiyamət haqqında şübhə və inkarına da ən açıq cavabdır.

Keçmiş dövrlərdə olduğu kimi, günümüzdə də dini rədd edən, ya da haqq dindən ayrılaraq ənənələrlə bütünləşmiş batil bir din yaşayan insanlar cəmiyyətinin böyük bir qismini təşkil edir. Halbuki, normal bir mühakimə ixtiyarına sahib, düşünə bilən bir insan üçün axirət gününü ehtimal etməməyin hər hansı məntiqi bir istinadgahı yoxdur. Bütün elmi faktlar da bizə dünyanın sonunun yaxınlaşdığını xəbər verir. Buna baxmayaraq, insanların bir qisminin bu həqiqəti qulaqardı etməsinin səbəbi Allah`ı lazımınca tanıyıb təqdir edə bilməmələri, həqiqi rəhbər olan Qurandan azmaları və bu səbəblə də hökm günündə verəcəkləri hesabı düşünməmələridir. Allah qorxusu ilə hərəkət edən möminlər sürətlə yaxınlaşan bu aqibətin açıq-aşkar fərqində ikən nəfsini rəhbər tutan insanlar bu böyük həqiqəti görməzlikdən gəlir. Allah Quranda insanlara bu həqiqəti bu şəkildə xəbər verir:

“De: “Allah sizi dirildir, sonra öldürür. Sonra da sizi qiyamət günü bir yerə yığacaqdır. Ona heç bir şəkk-şübhə yoxdur, lakin insanların çoxu bilməz!”“ (“Casiyə” surəsi, 26)

Dünya həyatı boyunca dəfələrlə dinə dəvət edildiyi halda, həqiqətləri görməzlikdən gələnlər onları gözləyən dəhşətli aqibəti ancaq din günündə tam şəkildə dərk edə biləcəklər. Dünya həyatı boyunca rədd etdikləri hər şeyi qarşılarında görən insanlar boş vaxt keçirdiklərini aşkar görəcəklər:

“Sən bundan qafil idin. Artıq bu gün gözündən pərdəni götürdük. Sən bu gün sərrast görürsən!” (“Qaf” surəsi, 22)

İnsanların bu böyük günü qavraya bilməməsinin səbəbi nəfslərinə və öz fikirlərinə daha çox güvənib maraq və istəklərinə bağlı olması və bu qəflət pərdəsini qaldıran həqiqətlərə kor şəkildə arxa çevirməsidir. Necə ki, Quranda Allah dünyaya yönələn, həvəsinə tabe olan və vicdanını dinləməyən insanların anlayışlarının olmayacağını, Quranın ifadəsi ilə desək, qəlblərinin örtüləcəyini və bu səbəbdən, doğrunu görməyəcəklərini bildirmişdir. Halbuki, artıq Allah`ın varlığına, böyüklüyünə və vəd etdiklərinə özləri də açıq şəkildə şahiddirlər.

Bir insan qiyamətə və o gün yaşanacaq hadisələrə bir an belə inansa və bu ehtimalın ola biləcəyini bir saniyə belə düşünsə, yaşayacağı qorxunu tərif etmək çox çətin olar. Bunu ən başdan rədd etmək, hətta ağlına belə gətirməmək, axirətin varlığını ehtimal etməmək insanların böyük hissəsinin aldanmasına səbəb olur. Bu aldanma ilə yox olmanı qəbul etmişlər. Yox olmanın qorxunc olduğunu da heç düşünmədiklərindən qiyamət gününə və axirətə inanmaqdansa, bu fikri qəbul etmək onlara daha asan gəlmişdir. Şeytanın üsulu, bax, budur. İnsanları müxtəlif üsullarla düşünməkdən çəkindirir və əsla çata bilməyəcəkləri böyüklük arzusu və mallarını artırma həvəsi ilə onları aldadır. İnsanların axirətə qarşı qəflət içində olmasının ən əsas səbəbi budur. Axirətdə görəcəkləri həqiqət onlara peşmanlıq və tükürpərdici qorxu gətirəcək. İnsanlara daha əvvəl xəbər verilən həqiqət bütün açıqlığı ilə ortadadır. Artıq hesab günündən qaçış yoxdur. Bu, inkarçılar üçün, həqiqətən, çox çətin bir gündür:

“Kafirlər boyunlarını qabağa uzadıb carçıya tərəf tələsərək: “Bu nə çətin bir gündür!” - deyəcəklər”. (“Qəmər” surəsi, 8)