Qulaqları, gözləri və dəriləri şahidlik edər

O gün günahkarların pis əməllərinin şahidləri də orada olacaqlar. Mömin, əməlləri yazan mələk və Allah`ın şahidləri ilə yanaşı, inkarçıların əleyhinə onların heç gözləmədiyi şahidlər də olacaqdır. Bunlar insanın özünü tək sandığı zamanda da Allah`ın onu hər tərəfdən əhatə etdiyinə dair açıq dəlillərdir. İnkarçıların əleyhinə şahidlik edənlərin arasına qulaqları, gözləri və dəriləri də əlavə olunacaq. Hər biri Allah`ın izni ilə danışacaq və əskiksiz deməsi lazım gələn şeyləri bildirib şahidlik edəcəklər. Ömrü boyu istifadə edib şəxsi hesab etdikləri bədən üzvlərinin onlara xəyanəti psixoloji gərginliyi daha da artıracaq. Quranda bu mövzunun keçdiyi ayələr aşağıdakı kimidir:

“Allah`ın düşmənləri cəhənnəmə toplanacaqları gün onlar saxlanacaqlar. Nəhayət, onlar cəhənnəmə gəldikdə qulaqları, gözləri və dəriləri etdikləri əməllər barəsində onların əleyhinə şəhadət verəcəkdir. Onlar öz dərilərinə: “Nə üçün əleyhimizə şəhadət verirsiniz?” -deyəcəklər. Dəriləri də belə cavab verəcəkdir: “Hər şeyi dilə gətirən Allah bizi danışdırdı. Sizi ilk dəfə yoxdan yaradan Odur. Siz Onun hüzuruna qaytarılırsınız!” Siz qulaqlarınızın, gözlərinizin və dərilərinizin əleyhinizə şəhadət verəcəklərinizdən qorxub çəkinmir, etdiyiniz əməllərin çoxunu isə Allah`ın bilməyəcəyini zənn edirdiniz. Sizin öz Rəbbiniz barəsindəki bu zənniniz sizi məhv etdi və ziyana uğrayanlardan oldunuz! İndi dözsələr də, (dözməsələr də) onların məskəni cəhənnəmdir. Onlar riza diləsələr də, onların diləyi qəbul olunmaz”. (“Fussilət” surəsi, 19-24)

İnsan etdiyi hər şeyə məqbul açıqlama yönü tapa bilər. Hətta buna özünü inandıra da bilər. Bu açıqlamaların hər zaman məqbul olması də şərt deyil. Həmin vaxt istənilən yeganə şey izahlarla qarşı tərəfi, ya da özünü əmin etməkdir. Başqa sözlə, inanmaq istədiyi şeyə inanar və onu müdafiə etmək üçün məntiqini işə salar. Etdiyi açıqlamalar da bu məntiqə əsaslanar. Bəlkə də buna görə, Allah`ın varlığını da inkar etmək üçün irəli sürdüyü dəlillər öz qənaətinə görə əsaslı olmuş və beləliklə, keçmişdə möminlərə qarşı davamlı mübarizə aparmışdır. Amma hesab günündə bu açıqlamaların heç birinin əsası olmayacaq.

O gün təkəbbür və arxayınlıqla müdafiə etdiyi açıqlamaların etibarlı olmadığını görəcək, əleyhinə şahidlik edən öz bədən üzvlərinin qarşısında heç nəyi gizlədə bilmədiyini anlayacaqdır. Heç kimin görmədiyini zənn etdiyi şeylər, gizli işlər təkrar ortaya qoyulacaq və öz bədəni bunları təsdiq edəcəkdir.